Vì chương này nói về các vấn đề cơ bản của thuần chủng và huấn luyện, tôi sẽ tiếp tục mô tả làm thế nào để thuần chủng một chú vẹt để nó cho phép bạn chạm và cuối cùng là tóm nó. Tuy nhiên, bạn nên tiếp tục dạy nó các chiêu trò và dạy nó bay (nếu có thể) cùng lúc như mô tả ở phần sau của cuốn sách này. Bạn sẽ thấy quá trình thuần chủng này kéo dài hơn quá trình huấn luyện nhiều. Bạn sẽ sớm thấy các kết quả từ việc huấn luyện. Tuy nhiên, bắt đầu quá trình thuần chủng này từ sớm thì rất quan trọng để vào lúc chú vẹt của bạn đang học các chiêu trò thì nó đã trở nên thuần chủng.
Có thể chạm và tóm chú vẹt của bạn thì không chỉ là một điều bạn muốn làm với chú vẹt của mình, nó còn rất cần thiết. Trước hết, nó cần thiết vì sẽ có những lúc bạn sẽ cần làm vậy vì các lý do thực tế và an toàn. Nhưng điều quan trọng hơn, nó sẽ tin tưởng bạn hơn và bớt cắn. Nếu chú vẹt của bạn sẵn sàng hoặc tốt hơn nữa là vui sướng để được bạn tóm lấy, thì nó sẽ không bao giờ cắn hoặc ngăn bạn chạm hoặc tóm nó. Nhiều chú vẹt đã bất ngờ cắn người để không phải bước lên tay hoặc vì nó bị tóm lấy, nhưng nếu đây là một trải nghiệm thích thú, thì tự nhiên nó sẽ không cắn nữa.
Quá trình này bắt đầu bằng việc bạn đưa chú vẹt ra khỏi lồng bằng kĩ thuật bước lên tay và đặt nó lên một cành cây cách xa cái lồng. Tốt hơn là nên huấn luyện nó ở một chỗ xa cái lồng để tránh sự can thiệp của vấn đề lãnh thổ hoặc chú vẹt bị mất tập trung. Bạn hãy dùng một cành cây không có đồ chơi hoặc nơi để đi. Tôi đề nghị bạn sử dụng dòng sản phẩm Các cành cây để huấn luyện vẹt ở gian hàng của PetSchoolShop.Com vì các giá này đơn giản và bạn có thể điều chỉnh chiều cao của chúng (Hãy liên hệ Chúng Tôi để đặt riêng cho bạn). Một lựa chọn nhanh và bẩn là đặt con vẹt lên trên đỉnh của phần đằng sau ghế (như một cái ghế trong nhà bếp). Một cách lý tưởng thì chú vẹt nên được đặt ở trên một cành cây mà đặt con vẹt chỉ dưới tầm mắt một chút.
Bạn có thể dùng cái bấm cho quá trình này nhưng theo tôi thì không nên. Tôi chỉ dùng cái bấm cho các hành vi được thực hiện và không dùng cho việc loại bỏ các hành vi như trong quá trình thuần chủng. Bạn có thể dùng cái bấm nếu bạn thấy nó có ích, nhưng tốt hơn nên theo cách của tôi đó là không dùng nó cho quá trình thuần chủng.
Bắt đầu quá trình thuần chủng bằng cách vẫy bàn tay của bạn cách chú vẹt 12 inch ở phía trên và ở bên phía con vẹt một góc 45 độ. Nếu chú vẹt rất sợ tay người, bạn sẽ có thể phải bắt đầu việc này từ một vị trí xa hơn. Bắt đầu ở một khoảng cách mà chú vẹt đơn giản là không phản ứng hoặc không quan tâm về sự có mặt của tay bạn. Nếu nó cố gắng cắn, lùi lại, hoặc run rẩy, thì tay bạn đang ở quá gần và bạn hãy lùi ra xa. Vẫy tay ở khoảng cách an toàn gần nhất trong vài giây và cho vẹt ăn đồng thời bỏ tay bạn ra. Một lần nữa vẫy tay ở khoảng cách đó và cho nó ăn. Dần dần vẫy tay ở khoảng cách gần chú vẹt hơn lần trước. Bảo đảm bạn không bao giờ xâm phạm vào vùng an toàn của chú vẹt. Bạn nên làm việc này chậm chạp và không bao giờ khiến nó cắn bạn hơn là làm quá nhanh và khiến nó cắn. Bạn càng có nhiều trải nghiệm trong đó chú vẹt không muốn cắn bạn, thì khả năng chú vẹt sử dụng khả năng cắn càng thấp. Với sự lặp đi lặp lại liên tiếp, vẫy tay bạn không chỉ gần hơn mà còn lâu hơn trước khi cho ăn. Đồng thời bạn cũng có thể tiếp tục vẫy tay trên phía chú vẹt trong khi nó đang ăn. Bạn có thể ăn gian một chút và đưa tay vào gần hơn khi nó ăn. Rồi bạn bỏ tay ra và bắt đầu lại bằng cách đưa tay vào gần hơn, chờ đợi, và rồi cho ăn. Dần dần chú vẹt sẽ không chỉ trở nên quen với việc tay bạn ở bên cạnh khi nó đang ăn.
Đầu tiên nếu chú vẹt di chuyển khi bạn vẫy tay, nó không phải một vấn đề lớn. Bạn hãy thưởng cho nó. Khi bạn thấy có tiến triển và nắm tay gần hơn, bạn hãy theo dõi chú vẹt với bàn tay vẫy của bạn nếu nó chuyển động trước khi bạn thưởng cho nó. Khi bạn đạt được nhiều tiến bộ hơn, khuyến khích chú vẹt không chuyển động trong các bài luyện tập này bằng cách thưởng nó khi nó đứng yên nhưng không thưởng khi nó chuyển động. Dừng và bắt đầu lại nếu chú vẹt bước ra khỏi tay bạn khi bạn cố gắng vẫy tay. Hãy bảo đảm rằng bạn sẽ đưa tay ra xa và tiếp cận lại với mỗi lần cho ăn để mà chú vẹt có thể học cách tin tưởng một bàn tay đang đến gần.
Tiếp tục quá trình này bằng cách bỏ tay ra và đưa nó lại gần hơn. Với các chú chim thuần chủng, quá trình này có thể mất vài ngày. Với những chú vẹt nhút nhát hoặc hay cắn, quá trình này có thể mất hàng tuần hoặc hàng tháng.
Quá trình này không thể thúc đẩy nhanh được và nó cũng xứng đáng với những công sức bạn bỏ ra vì nhứng hành vi tốt mà nó thúc đẩy được. Bạn có thể pha thêm một số huấn luyện mục tiêu hoặc chiêu trò trong quá trình này và chỉ dùng quá trình thuần chủng bằng tay như là một sự bổ sung dài hạn. Bạn đừng quên huấn luyện thuần chủng hàng ngày nhưng giới hạn chỉ 5-10 phút mỗi buổi. Quá trình này rõ ràng là chậm hơn huấn luyện vì nó chủ yếu chỉ là việc chú vẹt trở nên quen thuộc và vượt qua nỗi sợ hãi chứ không phải là bạn dạy nó điều gì mà nó không sợ.
Bạn cũng có thể đan xen thêm việc thuần hóa vào huấn luyện. Ví dụ, khi bạn tiếp tục luyện tập mục tiêu với chú vẹt, bạn có thể vẫy tay theo một cách tương tự bất cứ khi nào nó đang ăn một món ăn mà nó kiếm được khi huấn luyện mục tiêu. Đồng thời cũng đan xen thêm sự vẫy tay có chủ đích khi huấn luyện mục tiêu.
Sau một khoảng thời gian, bạn sẽ nhận ra bạn có thể để tay bạn cách chú vẹt chỉ một vài inch. Hãy thu gọn khoảng cách này cho đến khi bạn có thể chạm một lúc vào chú vẹt. Lần cuối trước khi bạn chạm vào nó lần đầu, hãy vẫy tay bạn ở độ cao tối thiểu. Bắt đầu đến gần cùng với thức ăn. Mắt của chú vẹt sẽ tập trung nhìn vào thức ăn. Ngay khi chú vẹt lấy được thức ăn, bạn hãy chạm nhẹ vào lông trên lưng hoặc đầu nó và rút tay lại. Tiếp tục luyện tập gần hơn. Hãy chạm lâu hơn trước khi cho nó ăn. Bạn có thể hơi ấn một chút và tiếp xúc nhiều hơn. Đặt tay lên chú vẹt nhiều hơn sau nhiều lần thử và cho nó ăn.
Bạn hãy luyện tập theo cách này cho đến khi bạn có thể nắm lấy chú vẹt từ phía trên bằng tay của mình. Trong quá trình này chú vẹt đang học cách đứng yên và không cắn. Nếu chú vẹt của bạn chuyển động khi bạn đang cố chạm hoặc bắt nó, bạn hãy để tay ra xa và phớt lờ nó. Bạn có thể phạt nó vì không hợp tác và không để bạn chạm vào nó bằng cách không cho nó ăn thức ăn mà nó mong nhận được từ bạn. Cho nó một cơ hội khác. Nếu chú vẹt vẫn bưỡng bỉnh, bạn hãy kết thúc buổi luyện tập. Nếu vấn đề này kéo dài, bạn hãy thưởng cho nó khi nó đứng yên hơn nhưng không thưởng khi nó bước quá xa. Bạn có thể cần phải quay lại phương pháp vẫy bàn tay một chút trước khi quay trở lại huấn luyện chạm.
Bạn hãy tiếp tục phương pháp này cho tới khi có thể chạm vào chú vẹt ở cả lưng và đầu của nó. Cuối cùng bạn sẽ có thể sử dụng việc chạm đầu để dạy chú vẹt và ôm lưng để có thể tóm lấy chú vẹt. Khi bạn luyện tập vòng tay quanh chú vẹt, bắt đầu dùng một lực nhấc nó lên. Với vẹt macaw có thể bạn sẽ cần dùng cả 2 tay để huấn luyện tóm nhưng với những con nhỏ hơn có thể bạn chỉ cần dùng một tay. Hãy tăng thời gian bạn ôm lấy chú vẹt và nhấc nó lên cao hơn (và dĩ nhiên sau đó bạn phải thưởng cho nó) cho tới khi bạn có thể nhấc chú vẹt lên để chân nó rời cành cây. Nếu chú vẹt hợp tác nhưng chân vẫn bám chặt vào cành cây, bạn có thể cố gẳng để nó bỏ ra bằng cách đưa tay kia vào như là để nó bước lên. Khi chú vẹt thả cành cây ra, đừng để nó bước lên mà cho thức ăn vào mỏ nó trong khi dùng tay nhấc nó lên trên cành cây.
Vào lúc này bạn đã có thể nhấc chú vẹt lên vậy điều còn lại chỉ là khiến việc này trở thành một thói quen. Điều bạn không muốn đó là chỉ nhấc và giữ chú vẹt trong một thời gian dài vì nó sẽ trở nên buồn chán, mệt mỏi, không thoải mái và nó sẽ có thể cắn bạn. Thay vào đó, bạn hãy cho nó tham gia vào việc gì đó để nó thích thú. Hãy tóm lấy chú vẹt và mang nó tới góc phòng bên kia. Tóm lấy nó và đặt nó lên tay. Tóm lấy nó, cho thức ăn vào mỏ nó và đặt nó xuống. Tóm lấy nó và cho nó lại vào lồng. Tóm nó ra khỏi lồng, cho nó ăn và cho nó lại vào lồng. Bạn thấy đấy có rất nhiều khả năng. Bằng cách trộn lẫn và cho chúng ăn một cách ngẫu nhiên, chú vẹt sẽ học cách bình tĩnh khi bạn với tay vào tóm lấy nó.
Tiếp tục làm cho chú vẹt thoải mái khi bị tóm bởi những bàn tay khác nhau và theo các cách khác nhau. Bạn đừng bao giờ bóp vào bụng nó vì chim không có cơ hoành và nó phải cử động ngực để có thể thở được. Cách tốt nhất để tóm lấy chú vẹt với mục đích mang nó đi là tóm vào cổ của nó từ phía trên rồi chuyển xuống lưng nó để đặt nó vào tay bạn. Những chú vẹt lớn hơn có thể phải dùng đến 2 tay những con nhỏ hơn bạn chỉ cần dùng các ngón tay. Cách làm cũng vẫn tương tự. Bạn nắm lấy cổ chú vẹt thì sẽ an toàn hơn nếu bạn nắm vào bụng nó và nó cũng phát triển một sự chống cự mà có thể được dùng trong quá trình xén lông hoặc chữa bệnh. Khi chú vẹt đã quen với việc bị tóm, các kết quả sẽ tích cực hơn hoặc ít nhất trung tính, các trải nghiệm tồi tệ (như chữa bệnh hoặc xén lông) sẽ được hủy bỏ. Nhưng nếu bạn hoãn việc huấn luyện tóm chú vẹt cho đến khi bạn cần, những trải nghiệm xấu sẽ là chủ yếu và lấn át những trải nghiệm tốt và ngay cả việc đến gần vẹt để huấn luyện cũng khó khăn. Vì thế đừng chờ đợi. Bạn hãy dành thời gian để làm ngay và làm sớm.
